Olanzapina jest wskazana w leczeniu schizofrenii. Olanzapina jest skuteczna w długoterminowym leczeniu podtrzymującym pacjentów, u których stwierdzono dobra odpowiedź na leczenie w początkowej fazie terapii. Olanzapina jest wskazana w leczeniu umiarkowanych i ciężkich epizodów manii. U pacjentów, u których w terapii epizodów manii uzyskano dobrą odpowiedź na leczenie olanzapiną, olanzapina jest wskazana w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej.

Dorośli. Schizofrenia: zalecana dawka początkowa olanzapiny wynosi 10 mg/dobę. Epizody manii: dawka początkowa to 15 mg jako dawka pojedyncza w monoterapii lub 10 mg/dobę w terapii skojarzonej. Zapobieganie nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej: zalecana dawka początkowa wynosi 10 mg/dobę. U pacjentów, którzy otrzymywali olanzapinę w leczeniu epizodów manii, aby zapobiec nawrotom należy kontynuować leczenie tą samą dawką. W przypadku wystąpienia nowego epizodu manii, epizodu mieszanego lub epizodu depresji, leczenie olanzapiną należy kontynuować (w razie konieczności optymalizując dawkę), jeżeli istnieją wskazania kliniczne zastosować dodatkowe leczenie objawów afektywnych. Podczas leczenia schizofrenii, epizodów manii oraz w celu zapobiegania nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej, dawka dobowa może być ustalana w zależności od stanu klinicznego pacjenta w zakresie 5-20 mg/dobę. Zwiększenie do dawki większej niż zalecana dawka początkowa zalecane jest tylko i nie częściej niż co 24 h. Olanzapinę można podawać niezależnie od posiłków, ponieważ pokarm nie wpływa na jej wchłanianie. Należy rozważyć stopniowe zmniejszanie dawki leku, w przypadku odstawiania olanzapiny. Pacjenci w podeszłym wieku. Mniejsza dawka początkowa (5 mg/dobę) nie jest rutynowo wskazana, ale należy ją rozważyć u pacjentów w wieku powyżej 65 lat, kiedy dają do tego podstawy czynniki kliniczne. Zaburzenia czynności nerek i/lub wątroby. U tych pacjentów należy rozważyć zastosowanie mniejszej dawki początkowej (5 mg). W przypadku umiarkowanej niewydolności wątroby (marskość, klasa A lub B wg Child-Pugh), dawka początkowa powinna wynosić 5 mg, a zwiększać ją można jedynie z zachowaniem ostrożności. Osoby palące tytoń. Dawka początkowa i zakres stosowanych dawek u pacjentów niepalących nie wymagają rutynowej korekty w porównaniu z dawkami stosowanymi u pacjentów palących. Metabolizm olanzapiny może być indukowany przez palenie tytoniu. Zalecane jest monitorowanie stanu klinicznego i w razie potrzeby rozważenie zwiększenia dawki olanzapiny. W przypadku występowania więcej niż jednego czynnika, który może spowalniać metabolizmu (płeć żeńska, podeszły wiek, niepalenie tytoniu), należy rozważyć zmniejszenie dawki początkowej. U tych pacjentów zwiększanie dawki, jeżeli jest wskazane, powinno być przeprowadzone z zachowaniem ostrożności. Dzieci i młodzież. Nie zaleca się stosowania olanzapiny u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat, z uwagi na brak danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności leczenia. Znacznie większy przyrost mc. oraz większe zmiany stężenia lipidów i prolaktyny zgłaszano podczas krótkotrwałych badań z udziałem młodzieży, niż w badaniach z udziałem dorosłych.

Nadwrażliwość na olanzapinę lub na którąkolwiek substancję pomocniczą preparatu. Pacjenci z ryzykiem wystąpienia jaskry z wąskim kątem przesączania.

Bardzo rzadko obserwowano wystąpienie hiperglikemii lub nasilenie objawów cukrzycy, z występującą sporadycznie kwasicą ketonową lub śpiączką, w tym przypadki śmiertelne. W niektórych przypadkach obserwowano wcześniejsze zwiększenie masy ciała, co może być czynnikiem predysponującym. Zaleca się odpowiednie monitorowanie stanu klinicznego pacjentów z cukrzycą oraz pacjentów z ryzykiem wystąpienia tego schorzenia. W czasie badań klinicznych wykazano małą częstość występowania objawów aktywności antycholinergicznej olanzapiny. Jednakże, ze względu na ograniczone doświadczenie kliniczne z olanzapiną, zaleca się ostrożność w przypadku przepisywania leku pacjentom z przerostem gruczołu krokowego, niedrożnością porażenną jelit oraz schorzeniami pokrewnymi. Poprawa stanu klinicznego pacjenta może nastąpić po kilku dniach a nawet tygodniach leczenia przeciwpsychotyczncgo. W okresie tym pacjenci powinni być dokładnie obserwowani. Często obserwowano przejściowe, bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych (A1AT, AspAT), szczególnie na początku leczenia. Należy zachować ostrożność u pacjentów ze zwiększoną aktywnością AlAT lub AspAT, u pacjentów z przedmiotowymi i podmiotowym; objawami zaburzenia czynności wątroby, u pacjentów z wcześniej stwierdzoną ograniczoną czynnościową rezerwą wątrobową oraz u pacjentów leczonych lekami wykazującymi potencjalne działanie hepatotoksyczne. Jeśli w czasie leczenia olanzapiną wystąpi zwiększenie aktywności AIAT lub AspAT, należy prowadzić badania kontrolne i rozważyć zmniejszenie dawki. Leczenie należy przerwać w przypadku stwierdzenia zapalenia wątroby. Ostrożność należy zachować również w przypadku pacjentów z małą liczbą leukocytów i/lub granulocytów obojętnochłonnych, niezależnie od przyczyny, u pacjentów przyjmujących leki mogące wywołać neutropenię, u pacjentów ze stwierdzonym w wywiadzie, indukowanym przez leki, zahamowaniem czynności lub uszkodzeniem toksycznym szpiku, z zahamowaniem czynności szpiku spowodowanym współistniejącymi chorobami, radioterapią lub chemoterapią, u pacjentów z hipereozynofilią lub z chorobą mieloproliferacyjną. W związku ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych może wystąpić złośliwy zespól neuroleptyczny (ZZN), stan mogący zagrozić życiu. Rzadko donoszono także o wystąpieniu ZZN w czasie leczenie olanzapiną. Objawami klinicznymi ZZN są: wysoka temperatura ciała, sztywność mięśni, zaburzenia świadomości, zaburzenia układu autonomicznego (niemiarowe tętno, zmiany ciśnienia tętniczego krwi, tachykardia, obfite pocenie się, zaburzenia rytmu serca). Ponadto może wystąpić zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatyninowej, mioglobinuria (rabdomioliza) oraz ostra niewydolność nerek. Jeśli u pacjenta wystąpią objawy wskazujące na rozwój ZZN lub wystąpi nieuzasadniony wzrost temperatury ciała bez żadnych dodatkowych objawów klinicznych, należy odstawić wszystkie leki przeciwpsychotyczne, również olanzapinę. Leczenie olanzapiną należy stosować ostrożnie u pacjentów ze stwierdzonymi w wywiadzie napadami drgawkowymi lub poddanych czynnikom obniżającym próg drgawkowy. Opisywano rzadko wystąpienie napadów drgawkowych u pacjentów leczonych olanzapiną. W większości przypadków stwierdzano u tych pacjentów napady drgawkowe w wywiadzie lub czynniki zwiększające ryzyko ich wystąpienia. W badaniach porównawczych trwających jeden rok lub krócej stwierdzano, że olanzapina statystycznie znacząco rzadziej wywoływała późne dyskinezy wymagające leczenia doraźnego. Jednakże ryzyko wystąpienia późnych dyskinez większa się wraz z wydłużeniem czasu leczenia, dlatego też należy rozważyć zmniejszenie dawki lub przerwanie leczenia, jeśli pojawią się objawy późnych dyskinez. Objawy te mogą się przejściowo nasilić lub nawet pojawić dopiero po przerwaniu leczenia. ze względu na to, że olanzapina działa głównie na OUN należy zachować ostrożność w przypadku jednoczesnego stosowania z innymi ośrodkowo działającymi lekami lub alkoholem. In vitro olanzapina wykazuje antagonizm w stosunku do dopaminy i może działać antagonistycznie wobec bezpośrednich i pośrednich agonistów dopaminy. U pacjentów w podeszłym wieku, w czasie badań klinicznych obserwowano rzadko niedociśnienie ortostatyczne. Zaleca się wykonywanie okresowo pomiaru ciśnienia krwi pacjentom w wieku >65 lat. W badaniach klinicznych olanzapina nie powodowała trwałego wydłużenia bezwzględnego odstępu QT, lecz u kilku badanych wielokrotnie odnotowano wydłużenie skorygowanego odstępu QT (QTc). Dlatego też, należy zachować ostrożność, jeśli olanzapina przepisywana jest łącznie z innymi lekami, o których wiadomo, że wydłużają odstęp QTc, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku, pacjentów z wrodzonym zespołem wydłużonego QT, zastoinową niewydolnością serca, przerostem mięśnia sercowego, hipokaliemią lub hipomagnezemią. Nie zaleca się stosowania olanzapiny w leczeniu psychozy wywołanej przyjmowaniem agonistów dopaminy i pacjentów z chorobą Parkinsona. Olanzapina może wywoływać senność i zawroty głowy, więc pacjentów należy ostrzec aby zachowali szczególną ostrożność podczas obsługiwania urządzeń mechanicznych i prowadzenia pojazdów. Zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn powinna być oceniona indywidualnie przez lekarza z uwzględnieniem stopnia ciężkości choroby podstawowej, odpowiedzi na leczenie i możliwych działań niepożądanych.

Należy zachować ostrożność u pacjentów leczonych środkami, które mogą powodować hamowanie czynności OUN. Olanzapina jest metabolizowana przez CYP1A2 (izoenzym wątrobowego enzymu - cytochromu P450), dlatego też substancje, które mogą specyficznie indukować lub hamować aktywność tego izoenzymu, mogą wpływać na farmakokinetykę olanzapiny. Indukcja CYP1A2: metabolizm olanzapiny może być indukowany przez palenie tytoniu i karbamazepinę, co może prowadzić do zmniejszenia stężenia olanzapiny. Jednakże obserwowano tylko niewielkie lub umiarkowane zwiększenie klirensu olanzapiny. Zatem kliniczne znaczenie lego zjawiska jest prawdopodobnie niewielkie, lecz zaleca się kontrolowanie stanu klinicznego i jeśli konieczne, rozważenie zwiększenia dawki olanzapiny. Hamowanie CYP1A2: wykazano, że fluwoksamina, specyficzny inhibitor CYP1A2, znacznie hamuje metabolizm olanzapiny. Wartość C_max olanzapiny po podaniu fluwoksaminy zwiększała się średnio o 54% u kobiet niepalących i o 77% u palących mężczyzn, a wartość AUC odpowiednio o 52% i 108%. U pacjentów stosujących fluwoksaminę lub jakiekolwiek inne inhibitory cytochromu CYP1A2, jak cyprofloksacyna, czy ketokonazol, należy rozważyć mniejszą dawkę początkową olanzapiny. Należy również rozważyć zmniejszenie dawki olanzapiny w przypadku rozpoczynania leczenia inhibitorami CYP1A2. Węgiel aktywowany zmniejsza biodostępność doustnie podawanej olanzapiny o 50-60%, więc powinien być podawany co najmniej na 2 h przed lub 2 h po podaniu olanzapiny. Stwierdzono, że fluoksetyna (inhibitor CYP2D6), pojedyncze dawki środków zobojętniających (glin, magnez) oraz cymetydyna nie wpływają znacząco na farmakokinetykę olanzapiny. Olanzapina może działać antagonistycznie wobec bezpośrednich i pośrednich agonistów dopaminy. Olanzapina nie hamuje in vitro głównych izoenzymów CYP450 (np.: 1A2, 2D6, 2C9, 2C19, 3A4). Wyniki te zostały potwierdzone w badaniach in vivo, w których nie stwierdzono hamowania metabolizmu następujących substancji czynnych: trójcyklicznych środków przeciwdepresyjnych (metabolizowanych głównie przez CYP2D6), warfaryny (CYP2C9), teofiliny (CYP1A2), oraz diazepamu (CYP3A4 i 2C19). Olanzapina nie wykazywała interakcji z podawanym jednocześnie litem i biperydenem.

Nic prowadzono odpowiednich badań kontrolowanych dotyczących bezpieczeństwa stosowania olanzapiny w ciąży. Pacjentkom należy doradzić, by poinformowały lekarza prowadzącego o zaistniałej lub planowanej w okresie leczenia olanzapiną ciąży. Ponieważ doświadczenie ze stosowaniem leku u kobiet ciężarnych jest ograniczone, lek może być stosowany jedynie wówczas, gdy spodziewane korzyści dla maiki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Wykazano, że olanzapina jest wydzielana z mlekiem kobiet. Pacjentkom powinno się odradzać karmienie piersią w okresie leczenia olanzapiną.

Bardzo częste: senność, zwiększenie masy ciała, nieprawidłowy chód u pacjentów z chorobą Alzheimera. U pacjentów z chorobą Parkinsona częściej stwierdzano nasilenie parkinsonizmu i omamy. Zwiększone stężenie prolaktyny w osoczu obserwowano bardzo często, lecz rzadko towarzyszyły mu typowe objawy kliniczne (jak ginekomastia, mlekotok, powiększenie sutków), U większości pacjentów stężenie prolaktyny normalizowało się bez przerywania leczenia. Częste: zawroty głowy, akatyzja, parkinsonizm, dyskinezy, zwiększenie łaknienia, zwiększenie stężeń glukozy i triglicerydów, przejściowe, bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych (AlAT, AspAT), eozynofilia, obrzęki, osłabienie, niedociśnienie ortostatyczne oraz łagodne, przejściowe objawy działania przeciwcholinergicznego, w tym zaparcie i suchość błony śluzowej jamy ustnej. Niezbyt częste: bradykardia z niedociśnieniem i omdleniami lub bez niedociśnienia, reakcje nadwrażliwości na światło oraz duża aktywność fosfokinazy kreatyninowej. Rzadkie: wysypka, leukopenia, napady drgawkowe (szczególnie u pacjentów z napadami drgawkowymi w wywiadzie lub narażonych na czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia napadów drgawkowych). Bardzo rzadkie: ZZN, małopłytkowość, neutropenia, zapalenie trzustki, zapalenie wątroby, priapizm, parkinsonizm, dystonie, późne dyskinezy, niemożność oddania moczu pomimo parcia. Bardzo rzadko obserwowano również wystąpienie hiperglikemii i/lub wystąpienie cukrzycy lub nasilenie objawów wcześniej występującej cukrzycy z towarzyszącą czasami kwasicą ketonowa, a także śpiączkę; odnotowano kilka przypadków śmiertelnych. Bardzo rzadko wystąpiły reakcje alergiczne (reakcja anafilaktoidalna, obrzęk naczynioruchowy, świąd lub pokrzywka). Bardzo rzadko po nagłym odstawieniu olanzapiny występują: pocenie się, bezsenność, drżenie, lęk, nudności lub wymioty.

Bardzo częste objawy przedawkowania to: tachykardia, pobudzenie, agresywność, dyzartria, różne objawy pozapiramidowe oraz obniżony poziom świadomości, od sedacji do śpiączki. Innymi klinicznie istotnymi następstwami przedawkowania są; delirium, drgawki, śpiączka, prawdopodobny ZZN, depresja oddechowa, zachłyśnięcie, nadciśnienie lub niedociśnienie, zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie krążenia i oddychania. Odnotowano przypadki śmiertelne po przyjęciu dawki nie większej niż 450 mg, lecz także powrotu do zdrowia po ostrym przedawkowaniu dawką 1500 mg. Brak jest specyficznej odtrutki na olanzapinę. Nic zaleca się prowokowania wymiotów. Można natomiast wdrożyć standardowe procedury stosowane w zatruciu (np. płukanie żołądka, podawanie węgla aktywowanego). Równoczesne podawanie węgla aktywowanego zmniejszało biodostępność olanzapiny o 50-60%. Należy wdrożyć leczenie objawowe i prowadzić monitorowanie czynności życiowych, stosownie do stanu klinicznego, z uwzględnieniem leczenia niedociśnienia lub zapaści krążeniowej oraz podtrzymywania czynności oddechowych. Nie należy stosować adrenaliny, dopaminy lub innych środków wykazujących aktywność β-agonisty, ponieważ w wyniku β-stymulacji może dojść do nasilenia niedociśnienia. Konieczne jest monitorowanie czynności układu krążenia w celu wykrycia możliwych zaburzeń rytmu serca. Do czasu powrotu do zdrowia pacjent powinien pozostawać pod ścisłą kontrolą medyczną.

Olanzapina jest środkiem przeciwpsychotycznym, który wykazuje działanie wobec licznych układów receptorowych.

1 tabl. zawiera 5 mg lub 10 mg olanzapiny. 1 tabl. ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 5 mg, 7,5 mg, 10 mg, 15 mg lub 20 mg olanzapiny.