Leczenie osteoporozy u kobiet po menopauzie. Alendronian zmniejsza ryzyko występowania złamań kręgów i szyjki kości udowej.

Zalecana dawka to 1 tabl. raz/tydz. Nie ustalono optymalnego czasu trwania leczenia bisfosfonianami. Należy okresowo oceniać konieczność dalszego leczenia u każdego pacjenta indywidualnie w oparciu o korzyści i potencjalne ryzyko związane ze stosowaniem produktu, zwłaszcza po upływie co najmniej 5 lat terapii. Stosowanie u pacjentów w podeszłym wieku. W badaniach klinicznych nie stwierdzono związanych z wiekiem różnic dotyczących profilu skuteczności i bezpieczeństwa alendronianu. W związku z tym zmiana dawkowania nie jest konieczna u pacjentów w podeszłym wieku. Stosowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Zmiana dawkowania nie jest konieczna u pacjentów, u których wskaźnik przesączania kłębuszkowego (ang. GFR) jest większy niż 35 ml/min. Alendronian nie jest zalecany u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek, u których wartość GFR jest mniejsza niż 35 ml/min ze względu na brak odpowiednich badań klinicznych. Dzieci i młodzież. Nie zaleca się stosowania alendronianu u dzieci poniżej 18 rż. z powodu braku wystarczających danych na temat bezpieczeństwa stosowania i skuteczności w leczeniu osteoporozy u pacjentów w tej grupie wiekowej. Brak danych dotyczących stosowania preparatu w leczeniu osteoporozy wywołanej glikokortykosteroidami.

Tabl. należy przyjmować co najmniej na 30 minut przed spożyciem 1-go posiłku, napoju lub przyjęciem innych leków. Inne napoje (w tym woda mineralna), pokarm i niektóre leki mogą prawdopodobnie zmniejszać wchłanianie alendronianu. Lek należy połykać rano, zaraz po wstaniu z łóżka, popijając pełną szklanką wody (nie mniej niż 200 ml lub 7 uncji płynu), preparat należy połknąć w całości. Tabl. nie należy rozgryzać, żuć, lub przetrzymywać w jamie ustnej z powodu ryzyka wystąpienia owrzodzeń błony śluzowej jamy ustnej gardła. Pacjenci nie powinni kłaść się do czasu przyjęcia 1-go posiłku, który powinien być spożyty nie wcześniej niż 30 minut po przyjęciu tabl. Pacjenci nie powinni kłaść się przez 30 minut po przyjęciu leku. Produktu nie należy przyjmować przed położeniem się spać lub rano, przed wstaniem z łóżka.W przypadku nieodpowiedniej diety pacjenci powinni przyjmować preparaty wapnia i wit. D.

Choroby przełyku i inne patologie opóźniające proces opróżnienia przełyku, takie jak zwężenie lub achalazja. Niemożność utrzymania pozycji stojącej lub siedzącej, przez co najmniej 30 minut. Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Hipokalcemia.

Alendronian może powodować miejscowe podrażnienie błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego. Z powodu ryzyka zaostrzenia choroby podstawowej należy zachować ostrożność podczas stosowania alendronianu u pacjentów z czynnymi schorzeniami górnego odcinka przewodu pokarmowego, takimi jak: trudności w połykaniu, choroby przełyku, zapalenie błony śluzowej lub choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy, bądź w przypadku niedawno przebytych (w ciągu ostatniego roku) ciężkich zaburzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak choroba wrzodowa żołądka, czynne krwawienie lub zabieg chirurgiczny w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego, z wyjątkiem plastyki wpustu żołądka. U pacjentów ze zdiagnozowanym przełykiem Barreta ze względu na stosunek korzyści do potencjalnego ryzyka działania alendronianu należy indywidualnie rozpatrzyć jego zastosowanie. Działania niepożądane w obrębie przełyku (w niektórych przypadkach ciężkie i wymagające leczenia szpitalnego) takie jak: zapalenie, owrzodzenia lub nadżerki, w rzadkich przypadkach prowadzące do zwężenia przełyku obserwowano u pacjentów stosujących alendronian. Dlatego lekarz powinien obserwować, czy występują u pacjenta jakiekolwiek objawy (przedmiotowe i podmiotowe), które mogą świadczyć o wystąpieniu działań niepożądanych w obrębie przełyku. Należy pouczyć pacjenta o konieczności przerwania leczenia alendronianem i skontaktowania się z lekarzem w przypadku wystąpienia objawów podrażnienia przełyku takich jak trudności lub ból podczas połykania, ból zamostkowy lub pojawienie się lub nasilanie zgagi. Ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych dotyczących przełyku wydaje się większe u pacjentów, którzy nie stosują alendronianu w sposób prawidłowy i/lub kontynuują leczenie alendronianem pomimo wystąpienia objawów podrażnienia przełyku. Jest bardzo ważne, aby pacjent otrzymał wszystkie zalecenia dotyczące stosowania produktu leczniczego i aby były one dla niego całkowicie zrozumiałe. Pacjenci powinni być poinformowani, że ryzyko wystąpienia zaburzeń przełyku może zwiększać się, jeżeli nie będą stosowali się do podanych zaleceń. Pomimo iż podczas szeroko zakrojonych badań klinicznych nie obserwowano zwiększenia ryzyka wystąpienia działań niepożądanych, po wprowadzeniu alendronianu do sprzedaży donoszono o rzadkich przypadkach choroby wrzodowej żołądka i/lub dwunastnicy, czasami ciężkich i przebiegających z powikłaniami. U pacjentów z rozpoznaniem raka otrzymujących bisfosfoniany, głównie podawane dożylnie, opisywano marwicę kości żuchwy najczęściej związaną z ekstrakcją zęba i/lub miejscowym zakażeniem (w tym z zapaleniem kości i szpiku). Wielu z tych pacjentów otrzymywało także chemioterapię i kortykosteroidy. Martwicę kości żuchwy odnotowano również u pacjentów z osteoporozą leczonych doustnymi bisfosfonianami. Oceniając ryzyko rozwoju martwicy kości szczęki u poszczególnych pacjentów, należy wziąć pod uwagę następujące czynniki ryzyka: siłę działania leku z grupy bisfosfonianów (największa w przypadku kwasu zoledronowego), drogę podania (patrz wyżej) oraz dawkę skumulowaną, chorobę nowotworową, chemioterapię, radioterapię, przyjmowanie kortykosteroidów, palenie tytoniu, choroby jamy ustnej i zębów w wywiadzie, niski poziom higieny jamy ustnej, choroby przyzębia, inwazyjne zabiegi stomatologiczne oraz źle dopasowane protezy dentystyczne. Przed leczeniem doustnymi bisfosfonianami, u pacjentów ze złym stanem uzębienia należy rozważyć badanie stomatologiczne z odpowiednimi zabiegami zapobiegawczymi. Pacjenci ci, podczas leczenia bisfosfonianami powinni - jeśli to możliwe - unikać zabiegów stomatologicznych, ponieważ u pacjentów, u których wystąpiła martwica kości żuchwy podczas leczenia bisfosfonianami zabiegi stomatologiczne mogą przyczynić się do zwiększenia martwicy. Brak jest dostępnych danych wskazujących, że przerwanie leczenia bisfosfonianami u pacjentów wymagających zabiegów stomatologicznych, ma wpływ na ryzyko wystąpienia martwicy kości żuchwy. Ocena kliniczna lekarza powinna nakreślić plan postępowania z każdym pacjentem w oparciu o indywidualną ocenę korzyści w stosunku do ryzyka. W trakcie leczenia bisfosfonianami wszystkich pacjentów należy zachęcać do utrzymywania właściwej higieny jamy ustnej, zgłaszania się na rutynowe przeglądy do dentysty oraz informowania o wszelkich objawach dotyczących jamy ustnej, takich jak ruszające się zęby, ból czy obrzęk. Podczas długotrwałego leczenia bisfosfonianami odnotowano przypadki osteoporozy zewnętrznego kanału słuchowego. Możliwe czynniki ryzyka osteoporozy zewnętrznego kanału słuchowego obejmują stosowanie sterydów i chemioterapii i/lub lokalnych czynników ryzyka, takich jak zakażenia lub uraz. Prawdopodobieństwo wystąpienia osteoporozy zewnętrznego kanału słuchowego należy rozważyć u pacjentów przyjmujących bisfosfoniany, u których występują objawy pochodzące od ucha, w tym przewlekłe infekcje ucha. Bóle kości, stawów i/lub mięśni obserwowano u pacjentów przyjmujących bisfosfoniany. Po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu objawy te rzadko były ciężkie i/lub powodujące niesprawność pacjenta. 1-sze objawy mogą pojawić się w pierwszym dniu leczenia i/lub po wielu m-cach od rozpoczęcia leczenia. U większości pacjentów objawy ustąpiły po przerwaniu leczenia. Nawrót objawów wystąpił po ponownym przyjęciu tego samego produktu leczniczego lub po zastosowaniu innego bisfosfonianu. Zgłaszano przypadki nietypowych złamań podkrętarzowych i trzonu kości udowej u osób stosujących bisfosfoniany, głównie u pacjentów długotrwale leczonych z powodu osteoporozy. Te poprzeczne lub krótkie skośne złamania mogą pojawić się w dowolnym miejscu wzdłuż całej kości udowej – od miejsca zlokalizowanego tuż pod krętarzem mniejszym aż do okolicy nadkłykciowej. Do tego typu złamań dochodzi po min. urazie lub bez urazu, a niektórzy pacjenci odczuwają ból uda lub ból w pachwinie. W badaniach obrazowych często na kilka tyg. lub m-cy przed całkowitym złamaniem kości udowej widoczne są cechy złamań z przeciążenia. Złamania często występują obustronnie, dlatego u leczonych bisfosfonianami pacjentów, u których stwierdzono złamanie trzonu kości udowej, należy zbadać kość udową w drugiej kończynie. Zgłaszano również słabe gojenie się tych złamań. Na podstawie indywidualnej oceny stosunku korzyści do ryzyka u pacjentów, u których podejrzewa się nietypowe złamanie kości udowej, należy rozważyć odstawienie bisfosfonianów do czasu przeprowadzenia oceny. Należy zalecić pacjentom, żeby zgłaszali pojawienie się jakiegokolwiek bólu w obrębie uda, biodra lub w pachwinie występującego w trakcie leczenia bisfosfonianami, a każdy pacjent zgłaszający się z takimi objawami powinien być zbadany pod względem obecności niecałkowitego złamania kości udowej. Po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu raportowano rzadkie występowanie ciężkich reakcji skórnych włączając zespół Stevens-Johnsona oraz martwicze toksyczne oddzielanie się naskórka. Pacjentów należy poinstruować, iż w przypadku pominięcia dawki produktu leczniczego powinni przyjąć tabl. następnego dnia rano. Pacjentom nie wolno przyjmować 2tabl. tego samego dnia, lecz powinni powrócić do przyjmowania 1 tabl. raz/tydz., tak jak w oryginalnym schemacie dawkowania, w wybranym przez nich dniu. Alendronian nie jest zalecany u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami nerek, jeżeli wartość GFR jest mniejsza niż 35 ml/min. Należy rozważyć inne możliwe przyczyny osteoporozy poza niedoborem estrogenów i wiekiem. Hipokalcemię należy wyrównać przed rozpoczęciem leczenia alendronianem. Inne zaburzenia gospodarki mineralnej (takie jak niedobór wit. D, niedoczynność przytarczyc) powinny być skutecznie leczone przed rozpoczęciem stosowania alendronianu. U tych pacjentów, stężenie wapnia w surowicy krwi i objawy hipokalcemii należy ściśle monitorować podczas leczenia alendronianem. Wraz z pozytywnym działaniem alendronianu jak zwiększenie mineralizacji kości, może wystąpić zmniejszenie stężenia wapnia i fosforanów w surowicy. Występuje ono zazwyczaj o niewielkim nasileniu i przebiega bezobjawowo. Jednak, w rzadkich przypadkach donoszono o wystąpieniu objawowej hipokalcemii, bardzo rzadko o ciężkim przebiegu i często obserwowaną u pacjentów z czynnikami predysponującymi (jak np. niedoczynność przytarczyc, niedobór wit. D, zaburzenia wchłaniania wapnia). Dlatego szczególnie ważne jest upewnienie się, że pacjenci stosujący glikokortykosteroidy przyjmują odpowiednią ilość wapnia i wit. D. Produkt leczniczy zawiera laktozę. Pacjenci z rzadką dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp), zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni stosować tego preparatu. Nie przeprowadzono badań nad wpływem na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Jednak donoszono o szeregu działaniach niepożądanych dla produktu, które mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń. Indywidualna reakcja na może być różna.

Stosowany jednocześnie z alendronianem pokarm i napoje (w tym woda mineralna), preparaty wapnia, leki zobojętniające sok żołądkowy oraz niektóre leki doustne prawdopodobnie mogą zaburzać wchłanianie alendronianu. Dlatego pacjenci muszą odczekać co najmniej 30 minut po przyjęciu alendronianu, zanim zastosują jakikolwiek inny lek doustny. Nie należy spodziewać się innych interakcji lekowych o istotnym znaczeniu klinicznym. Pewna liczba pacjentek w badaniach klinicznych stosowała estrogen (podawany dopochwowo, przezskórnie lub doustnie) równocześnie z alendronianem. Żadnych działań niepożądanych nie odnotowano w takim leczeniu skojarzonym. Należy ostrożnie stosować NLPZ razem z alendronianem, gdyż stosowane łącznie mogą powodować podrażnienia przewodu pokarmowego. Pomimo, że nie przeprowadzono specyficznych badań dotyczących interakcji z alendronianem, jednak alendronian był stosowany w badaniach klinicznych jednocześnie z wieloma innymi, często przepisywanymi preparatami, z którymi nie stwierdzono występowania klinicznie niekorzystnych interakcji.

Alendronianu nie należy stosować w ciąży. Są niewystarczające dane dotyczące stosowania alendronianu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach bezpośrednio nie wykazały wpływu dużych dawek na na ciążę, rozwój embrionu/płodu, rozwój pourodzeniowy. Alendronian podany ciężarnym samicom szczura powodował związane z hipokalcemią zaburzenia porodu. Nie wiadomo, czy alendronian przenika do mleka kobiet karmiących piersią. Z uwagi na wskazania, alendronianu nie należy stosować u kobiet karmiących piersią.

W rocznym badaniu, przeprowadzonym u kobiet po menopauzie z osteoporozą, ogólny profil bezpieczeństwa dla alendronianu w postaci tabl. do stosowania raz/tydz. (n = 519) oraz alendronianu w dawce 10 mg/dobę (n = 370) był podobny. W dwóch 3-letnich badaniach o niemal identycznym schemacie, przeprowadzonych z udziałem kobiet po menopauzie (alendronian 10 mg: n=196; placebo: n=397), ogólny profil bezpieczeństwa dla alendronianu w dawce 10 mg był zbliżony do placebo. W badaniach klinicznych i/lub po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu odnotowano następujące działania niepożądane: zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) reakcje nadwrażliwości, w tym pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (rzadko) objawowa hipokalcemia zazwyczaj w związku z istniejącymi czynnikami ryzyka. Zaburzenia układu nerwowego: (często) bóle głowy, zawroty głowy; (niezbyt często) zaburzenia smaku. Zaburzenia oka: (niezbyt często) zapalenie struktur oka (zapalenie błony naczyniowej oka, zapalenie twardówki, zapalenie nadtwardówki). Zaburzenia ucha i błędnika; (często) zawroty głowy; (bardzo rzadko) bardzo rzadko: osteoporoza zewnętrznego kanału słuchowego (działanie niepożądane grupy bisfosfonianów). Zaburzenia żołądka i jelit: (często) bóle brzucha, niestrawność, zaparcia, biegunka, oddawanie gazów, owrzodzenie przełyku, trudności w połykaniu, wzdęcia, zarzucanie kwaśnej treści do przełyku; (niezbyt często) nudności, wymioty, zapalenie błony śluzowej żołądka, zapalenie przełyku, nadżerki błony śluzowej przełyku, smoliste stolce; (rzadko) zwężenie przełyku, owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej lub gardła, perforacje, w górnym odcinku przewodu pokarmowego (owrzodzenia, pęknięcia, krwawienia). Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) łysienie, świąd; (niezbyt często) wysypka, rumień; (rzadko) wysypka skórna z nadwrażliwością na światło, odnotowano pojedyncze przypadki ciężkich reakcji alergicznych, włączając zespół Stevens-Johnsona i martwicę toksyczno-rozpływną naskórka. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (bardzo często) bóle mięśniowo-szkieletowe (kości, mięśni lub stawów) czasami o ciężkim nasileniu; (często) obrzęk stawów; (rzadko) opisywano martwicę kości żuchwy, nietypowe złamania podkrętarzowe i trzonu kości udowej (działanie niepożądane grupy bisfosfonianów). Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) osłabienie, obrzęki obwodowe; (niezbyt często) przemijające objawy jak w przypadku ostrej reakcji skórnej (bóle mięśni, złe samopoczucie, w rzadkich przypadkach gorączka) zazwyczaj w związku z rozpoczęciem leczenia.

Hipokalcemia, hipofosfatemia i działania niepożądane w obrębie przewodu pokarmowego, takie jak: zaburzenia żołądkowe, zgaga, zapalenie przełyku, zapalenie błony śluzowej żołądka, owrzodzenia mogą wystąpić po przedawkowaniu doustnym. Brak jest dokładnych danych dotyczących leczenia przedawkowania alendronianu. Mleko lub leki zobojętniające należy podać w celu związania alendronianu w przewodzie pokarmowym. Z uwagi na niebezpieczeństwo podrażnienia błony śluzowej przełyku nie należy wywoływać wymiotów, a pacjent powinien zachować wyprostowaną pozycję.

Substancja czynna produktu leczniczego, sodu alendronian, trójwodny, jest bisfosfonianem, który hamuje osteoklastyczną resorpcję kości, nie wpływając bezpośrednio na procesy tworzenia kości. Badania przedkliniczne wykazały, że alendronian wiąże się preferencyjnie w miejscach resorpcji tkanki kostnej. Aktywność osteoklastów zostaje zahamowana, natomiast tworzenie i wiązanie się osteoklastów z tkanką kostną pozostaje niezmienione. Tkanka kostna wytworzona podczas leczenia alendronianem ma prawidłową budowę.

1 tabl. zawiera 70 mg kwasu alendronowego w postaci sodu alendronianu trójwodnego.